Thể Bị Động (受身形): Không chỉ là 'bị' mà còn là 'bị'... bực mình! 😩

Khi mới học tiếng Nhật, chúng ta đều được dạy thể bị động (〜られる・される) với cấu trúc khá đơn giản: "Người/Vật A bị Người/Vật B làm gì đó". Ví dụ như 「私は先生に褒められた」(Tôi được cô giáo khen).

Nhưng nếu bạn sống ở Nhật đủ lâu, bạn sẽ nghe những câu bị động nghe qua rất... kỳ cục. Ví dụ:

「雨に降られたんだよ〜最悪！」

Khoan đã, 「雨に降られた」 (ame ni furareta)? Dịch word-by-word là "bị mưa rơi" à? 🤨 Tại sao không nói đơn giản là 「雨が降った」(ame ga futta) - "trời đã mưa"?

Đây chính là một trong những "bí kíp" giúp bạn nói tiếng Nhật tự nhiên như người bản xứ: Thể Bị Động Kể Khổ (迷惑の受身形 - meiwaku no ukemikei).

😠 Thể Bị Động Kể Khổ là gì?

Đây là cách dùng thể bị động để diễn tả một hành động (dù có chủ đích hay không) đã gây ra phiền toái, khó chịu, hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến người nói. Nó nhấn mạnh cảm xúc của người nói hơn là bản thân sự việc.

Cùng mổ xẻ vài ví dụ kinh điển nhé:

1. 「雨に降られた」- Bị mưa rơi

• Khi bạn nói: 「雨が降った」(Trời mưa)
  • Ý nghĩa: Chỉ đơn thuần thông báo sự thật là trời đã mưa. Không có cảm xúc gì đặc biệt.
• Khi bạn nói: 「雨に降られた」 (Bị mưa rơi)
  • Ý nghĩa: Trời mưa và việc đó làm tôi khó chịu. 🌧️ Có thể là tôi quên ô, bị ướt hết, hoặc kế hoạch đi chơi bị hủy. Câu nói này hàm chứa sự bực bội, không may mắn của người nói.

2. 「子供に泣かれた」- Bị con khóc

• Khi bạn nói: 「子供が泣いた」(Con tôi đã khóc)
  • Ý nghĩa: Mô tả sự thật là đứa bé đã khóc.
• Khi bạn nói: 「子供に泣かれた」(Bị con khóc)
  • Ý nghĩa: Con nó khóc và tôi đã rất vất vả/phiền phức/khó xử vì việc đó. 👶😭 Có thể là đang ở trên tàu điện yên tĩnh, hoặc dỗ mãi không nín. Bạn đang là "nạn nhân" của tiếng khóc đó.

3. 「友達に先に帰られた」- Bị bạn về trước

• Khi bạn nói: 「友達が先に帰った」(Bạn tôi đã về trước)
  • Ý nghĩa: Thông báo khách quan là người bạn đó đã về trước.
• Khi bạn nói: 「友達に先に帰られた」(Bị bạn về trước)
  • Ý nghĩa: Bạn tôi về trước và bỏ tôi lại một mình, làm tôi thấy hơi buồn/hụt hẫng. 🚶‍♀️💨 Nó thể hiện cảm giác "bị bỏ lại" một cách tinh tế.

✨ Tại sao nên dùng?

Sử dụng "Thể Bị Động Kể Khổ" sẽ giúp bạn:

1. Thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên: Thay vì phải giải thích dài dòng "Trời mưa nên tôi bực mình", chỉ cần một câu 「雨に降られた」 là người Nhật đã hiểu ngay cảm xúc của bạn.
2. Nghe "bản xứ" hơn: Đây là cách diễn đạt cực kỳ phổ biến trong giao tiếp hàng ngày mà sách giáo khoa ít khi nhấn mạnh.
3. Tạo sự đồng cảm: Khi bạn "kể khổ" một cách khéo léo, người nghe sẽ dễ dàng đồng cảm và đáp lại kiểu như 「え、大変だったね！」(Vậy à, vất vả cho bạn rồi!).

Lần tới khi gặp một chuyện gì đó không như ý, hãy thử dùng cấu trúc này xem sao. Đảm bảo cuộc hội thoại của bạn sẽ sang một trang mới đấy! 😉