身も蓋もない (mi mo futa mo nai): Khi sự thật 'trần trụi' quá phũ

Bạn đã sống ở Nhật đủ lâu để hiểu rằng người Nhật rất coi trọng sự tinh tế, vòng vo và giữ gìn hoà khí (和). Thế nhưng, đôi khi bạn vẫn sẽ gặp những tình huống mà ai đó buông một câu nói thẳng đến mức... phũ phàng, phá tan mọi nỗ lực "đọc không khí".

Đó chính là lúc bạn cần đến cụm từ đầy hình ảnh này: 身も蓋もない (mi mo futa mo nai). 💥

💡 "Không thân cũng chẳng có nắp" là sao?

Cùng mổ xẻ Kanji nhé:

• 身 (mi): Thân, mình, nội dung bên trong.
• 蓋 (futa): Cái nắp, cái vung.

身も蓋もない theo nghĩa đen là "không có cả thân lẫn nắp". Hãy tưởng tượng một cái hộp hay cái bát, nó không chỉ thiếu cái nắp đậy (sự che đậy, ý tứ) mà đến cả cái thân (nội dung) cũng trần trụi, phơi bày ra hết.

=> Cụm từ này dùng để chỉ một lời nói, một cách diễn đạt quá thẳng thừng, quá trần trụi, không hề có chút ý tứ hay che đậy nào, làm cho người nghe mất hết hứng, cảm thấy bị dội gáo nước lạnh.

🧐 Dùng như thế nào cho chuẩn?

Đây là một cụm từ bạn thường dùng để nhận xét về một lời nói của người khác, hoặc rào trước khi chính mình sắp nói một điều gì đó phũ phàng.

Ví dụ 1: Khi nhận xét lời người khác

Bạn của bạn đang phân vân không biết có nên tỏ tình không, bèn hỏi một người khác:

🧑 A: 「私、田中さんのこと好きなんだよね。告白しようかな…」 (Tớ thích anh Tanaka. Có nên tỏ tình không nhỉ...)

🤖 B: 「やめとけよ。どうせ振られるだけだから。」 (Thôi đi. Đằng nào cũng bị từ chối thôi.)

Lúc này, bạn có thể quay sang nói nhỏ với người khác, hoặc thầm nghĩ trong đầu:

🗣️ 「うわ… 身も蓋もない言い方…」 (Uầy... nói năng phũ phàng thật...)

Ví dụ 2: Khi "rào trước" cho mình

Bạn là sếp và cần phải nhận xét thẳng thắn về kế hoạch của nhân viên để họ tỉnh ngộ.

👨‍💼 「身も蓋もないことを言うようだけど、君のその企画じゃ利益は出ないよ。」 (Tôi sắp nói một điều phũ phàng đây, nhưng với kế hoạch đó của cậu thì không có lợi nhuận được đâu.)

Cách nói này giống như một lời cảnh báo: "OK, chuẩn bị nghe sự thật mất lòng nhé!" để giảm bớt sự sốc cho người nghe.

✨ Điểm nhấn của người sành sỏi

Hiểu và dùng được 身も蓋もない cho thấy bạn không chỉ nắm vững tiếng Nhật, mà còn rất nhạy cảm với "không khí" trong giao tiếp của người Nhật.

Nó khác với はっきり言う (nói rõ ràng). はっきり言う có thể mang sắc thái tích cực, trong khi 身も蓋もない hầu như luôn mang hàm ý rằng lời nói đó tuy đúng sự thật nhưng lại thiếu đi sự tinh tế và quan tâm cần thiết.

Lần tới khi nghe một câu nói "phũ không lối thoát", bạn đã có từ để gọi tên nó rồi đấy! 😉