Chiêu 'hỏi vặn' lịch sự: Khi sếp dùng「〜と言いますと？」để thử tài bạn

Chào các bạn, những chiến binh đã sống và làm việc tại Nhật hơn 10 năm như tôi chắc chắn đã từng ít nhất một lần rơi vào tình huống này.

Bạn đang ở trong một cuộc họp quan trọng. Bạn tự tin trình bày ý tưởng của mình: 「この業務の効率を改善すべきだと思います。」(Tôi nghĩ chúng ta nên cải thiện hiệu suất của công việc này.)

Sếp của bạn, người nãy giờ vẫn im lặng lắng nghe, bỗng nhiên nhìn thẳng vào bạn, hơi nghiêng đầu và hỏi một cách rất từ tốn:

「効率を改善する、と言いますと？」 (Kōritsu o kaizen suru, to iimasu to?)

Trong khoảnh khắc đó, tim bạn có hẫng đi một nhịp không? 😅 Cả căn phòng dường như im phăng phắc, mọi ánh mắt đổ dồn về phía bạn. Bạn đột nhiên nhận ra câu nói của mình quá chung chung và sếp đang chờ một câu trả lời cụ thể.

Đây không phải là một câu hỏi đơn thuần. Đây là một đòn "kiểm tra" đầy tinh tế. Chào mừng bạn đến với nghệ thuật hỏi vặn lịch sự bằng 「〜と言いますと？」, một vũ khí giao tiếp mà dân công sở chuyên nghiệp ở Nhật cực kỳ ưa dùng.

---

🧐 「〜と言いますと？」Thực sự có nghĩa là gì?

Nếu dịch theo kiểu "word-by-word", nó có nghĩa là "Nếu nói là... thì...?". Nhưng ý nghĩa thực tế của nó sâu cay hơn nhiều:

• "Anh/chị vui lòng làm rõ ý của [cụm từ bạn vừa nói] được không?"
• "Cụ thể hơn đi. Đừng nói chung chung nữa."
• "Tôi nghe rồi, nhưng tôi chưa bị thuyết phục vì nó quá mơ hồ. Hãy cho tôi bằng chứng cụ thể."

Nó là một lời yêu cầu lịch sự nhưng vô cùng đanh thép, buộc người nói phải đào sâu vào chính luận điểm của mình. Nó ngầm chỉ ra rằng: "Phát biểu của anh/chị còn lỗ hổng, và tôi đã nhìn thấy nó."

🆚 Tại sao không hỏi thẳng là「どういう意味ですか？」

Đây chính là điểm tinh tế của người Nhật. Hãy so sánh nhé:

• 「どういう意味ですか？」(Dou iu imi desu ka? - Có nghĩa là gì vậy?): Câu này khá trực diện và có thể gây cảm giác khó chịu. Trong môi trường công sở, nó có thể bị hiểu là "Tôi chả hiểu anh đang nói cái gì cả" hoặc tệ hơn là "Anh nói nghe vô lý quá". Nó dễ tạo ra không khí đối đầu. 💥

• 「詳しく教えてください。」(Kuwashiku oshiete kudasai. - Xin hãy giải thích chi tiết.): Câu này mang sắc thái tích cực. Nó thể hiện rằng bạn thực sự quan tâm đến chủ đề và muốn tìm hiểu sâu hơn. Đây là một câu hỏi mang tính hợp tác. 👍

• 「〜と言いますと？」(To iimasu to?): Đây mới là "cao thủ". Nó không tấn công người nói, mà tấn công vào chính cụm từ mà họ vừa dùng. Bằng cách trích dẫn lại lời của đối phương (「効率を改善する」) rồi thêm と言いますと？, bạn đặt cụm từ đó dưới một chiếc kính hiển vi và yêu cầu họ phải mổ xẻ nó. Nó vừa lịch sự, vừa tạo ra một áp lực vô hình cực lớn. Đây là một nước đi chiến thuật trong giao tiếp. ♟️

---

🎭 Các tình huống "kinh điển" trong thực tế

Để cảm nhận rõ hơn sức mạnh của nó, hãy xem qua vài ví dụ:

Tình huống 1: Họp hành "cân não" 🧠

• Bạn: 「この新企画で、若者層の顧客を取り込みたいと考えています。」 (Với kế hoạch mới này, tôi muốn thu hút nhóm khách hàng trẻ tuổi.)
• Sếp: 「若者層、と言いますと？具体的に何歳から何歳までをターゲットにしているんですか。」 (Khách hàng trẻ tuổi, anh nói rõ hơn được không? Cụ thể chúng ta đang nhắm đến độ tuổi từ bao nhiêu đến bao nhiêu?)

Phân tích: Sếp đang "vặn" bạn. "Khách hàng trẻ" là một khái niệm quá rộng. Là 18 tuổi? Hay 25 tuổi? Cách tiếp cận cho hai nhóm này hoàn toàn khác nhau. Sếp đang kiểm tra xem bạn đã thực sự suy nghĩ thấu đáo về đối tượng mục tiêu hay chưa.

Tình huống 2: Khi đồng nghiệp phàn nàn "bâng quơ" 😒

• Đồng nghiệp: 「最近、うちのチームの連携がうまくいってない気がする。」 (Dạo này tôi cảm thấy sự phối hợp trong team mình không được tốt lắm.)
• Bạn: 「連携がうまくいってない、と言いますと？」 (Phối hợp không tốt, ý cậu là sao?)

Phân tích: Thay vì hùa theo lời phàn nàn, bạn dùng câu này để yêu cầu sự cụ thể. "Không tốt" là ở khâu nào? Là do ai? Vấn đề là gì? Câu hỏi này sẽ dập tắt những lời than vãn mơ hồ và hướng cuộc nói chuyện đến việc tìm giải pháp thực tế.

Tình huống 3: "Bắt bài" đối tác bán hàng 💼

• Người bán hàng: 「このシステムを導入すれば、コストを大幅に削減できます。」 (Nếu áp dụng hệ thống này, quý công ty có thể cắt giảm chi phí một cách đáng kể.)
• Bạn (Khách hàng): 「大幅に、と言いますと？年間で、およそ何円くらいの削減を見込んでいるのでしょうか。」 (Đáng kể, ông nói rõ hơn được không? Ước tính trong một năm có thể giảm được khoảng bao nhiêu Yên?)

Phân tích: Đây là đòn phản công kinh điển. Bạn đang cắt phăng những lời quảng cáo sáo rỗng ("đáng kể", "vượt trội", "tối ưu"...) và yêu cầu con số cụ thể. Bạn cho thấy mình là một khách hàng thông thái và không dễ bị qua mặt.

---

🏆 Làm thế nào để "sống sót" khi bị hỏi「〜と言いますと？」

Nếu bạn là người ở đầu nhận của câu hỏi này, đừng hoảng sợ! Hãy xem đây là cơ hội để chứng tỏ năng lực của mình.

1. Hít một hơi thật sâu. 🧘‍♂️
2. Tuyệt đối không trả lời chung chung. Đây là cái bẫy chết người.
   • ❌ Sai: 「えーっと、つまり、コストが安くなるということです…」 (Uhm, à thì... tức là chi phí sẽ rẻ hơn...)
3. Đưa ra con số, dữ liệu, hoặc hành động cụ thể. Đây là điều duy nhất họ muốn nghe.
   • ✅ Đúng: 「はい。具体的には、現在〇〇にかかっている人件費を月50万円、そして△△の印刷費用を月10万円、合わせて月60万円の削減を見込んでおります。」 (Vâng. Cụ thể, chúng tôi dự kiến sẽ cắt giảm được chi phí nhân sự cho việc 〇〇 là 500.000 Yên/tháng, và chi phí in ấn cho △△ là 100.000 Yên/tháng. Tổng cộng là 600.000 Yên/tháng.)

Một câu trả lời như vậy không chỉ giúp bạn "thoát hiểm" mà còn ghi điểm tuyệt đối trong mắt sếp. 💯

Lời kết

「〜と言いますと？」 không phải là một câu hỏi để tìm kiếm thông tin đơn thuần, nó là một công cụ để sàng lọc tư duy. Nó tách bạch giữa những ý tưởng mơ hồ và những kế hoạch có tính thực thi.

Khi dùng nó, bạn thể hiện mình là một người nghe có chiều sâu, luôn đòi hỏi sự rõ ràng. Và khi nghe nó, hãy xem đó là lời nhắc nhở: Luôn chuẩn bị sẵn những câu trả lời cụ thể.

Tập thói quen tự hỏi bản thân câu này trước mỗi cuộc họp, bạn sẽ thấy khả năng lập luận và giao tiếp của mình ở Nhật sẽ bước lên một tầm cao mới.