Giải mã「いじる」: Khi 'Trêu Yêu' Là Dấu Hiệu Của Tình Thân

Chào các bạn, những chiến binh đã sống và chiến đấu ở Nhật hơn một thập kỷ như tôi chắc hẳn đã không ít lần rơi vào tình huống này: Bạn đang ngồi với nhóm bạn Nhật, và bỗng dưng mọi người bắt đầu 'chọc' bạn về kiểu tóc mới, cách phát âm một từ nào đó, hay một thói quen 'kỳ cục' của bạn. Bạn hơi hoang mang, tự hỏi: "Ủa mình đang bị ghét à?" 😨

Nhưng không, nhìn kỹ mà xem, mọi người đều đang cười rất vui vẻ. Đó chính là lúc bạn đã bước vào thế giới của 「いじる」 (ijiru) - nghệ thuật 'trêu yêu' đầy tinh tế của người Nhật.

Đây là một khái niệm cực kỳ đời thường, cực kỳ quan trọng nhưng lại hiếm khi được dạy trong sách vở. Nó là ranh giới mong manh giữa sự thân thiết và bắt nạt. Hiểu được nó, bạn sẽ hiểu sâu hơn về các mối quan hệ xã hội ở đây. Cùng mổ xẻ nhé!

---

🧐 「いじる」Là Gì? Hai Mặt Của Một Vấn Đề

Từ điển sẽ cho bạn hai nghĩa chính của「いじる」:

1. Vọc vạch, mân mê, nghịch ngợm một vật gì đó: Thường là hành động không có mục đích rõ ràng, chỉ đơn giản là táy máy tay chân.
   • スマホをいじる (sumaho wo ijiru): Nghịch điện thoại, lướt điện thoại.
   • 髪の毛をいじる (kaminoke wo ijiru): Vê vê lọn tóc.
2. Trêu chọc, chọc ghẹo ai đó: Đây chính là trọng tâm của bài viết hôm nay. Nhưng nó không đơn giản là 'teasing' trong tiếng Anh. Nó mang một sắc thái phức tạp hơn nhiều.

Điểm cốt lõi của「いじる」trong giao tiếp là nó dựa trên nền tảng của sự tin tưởng và thân thiết. Bạn chỉ 'ijiru' những người mà bạn biết chắc rằng họ sẽ không giận và mối quan hệ đủ bền chặt để chịu được những lời chọc ghẹo đó.

💥 Ranh Giới Chết Người: いじる vs. からかう vs. いじめる

Đây là phần quan trọng nhất. Rất nhiều người nước ngoài nhầm lẫn giữa ba khái niệm này, và sự nhầm lẫn này có thể gây ra hậu quả tai hại.

Nói một cách đơn giản:

• いじる (Ijiru): Cả hai bên cùng cười. Người bị trêu (いじられる側) cũng cảm thấy vui và xem đó là một phần của cuộc trò chuyện. Ví dụ: "Tanaka-san lại mặc áo màu hồng à, điệu quá nha!" (khi mọi người biết Tanaka thích màu hồng và nói với giọng vui vẻ).
• からかう (Karakau): Chỉ có người trêu cười. Người bị trêu có thể không thấy vui. Nó mang tính một chiều hơn. Ví dụ: Chọc một đứa trẻ vì nó sợ ma.
• いじめる (Ijimeru): Người bị trêu khóc. Đây là hành vi bắt nạt có chủ đích, nhắm vào điểm yếu của người khác để làm họ tổn thương. Đây là lằn ranh đỏ KHÔNG BAO GIỜ được vượt qua.

🎭 Chân Dung "Thánh Bị Trêu": いじられキャラ

Trong các nhóm bạn, công ty, hay show truyền hình Nhật, luôn có một nhân vật gọi là 「いじられキャラ」 (ijirare-kyara) - người chuyên bị cả nhóm 'ijiru'.

Nghe thì có vẻ tội nghiệp, nhưng thực ra đây thường là một vai trò rất được yêu quý. Người này có các đặc điểm sau:

• Phản ứng thú vị (リアクションがいい): Khi bị trêu, họ có những phản ứng hài hước, đáng yêu.
• Tốt bụng và rộng lượng: Họ không để bụng những lời trêu chọc.
• Tạo ra không khí: Sự tồn tại của họ làm cho cả nhóm vui vẻ và cởi mở hơn.

Một người được xem là 「いじられキャラ」 chứng tỏ họ được mọi người tin tưởng và yêu quý. Việc 'ijiru' họ là một cách để cả nhóm thể hiện tình cảm. Nếu bạn được mọi người 'ijiru' một cách thân thiện, hãy vui lên, vì bạn đã thực sự hòa nhập vào tập thể rồi đó! 🎉

💬 Phản Xạ Thế Nào Khi Bị "Ijiru"?

Vậy khi bị người Nhật 'ijiru', bạn nên làm gì?

1. Cười và hùa theo: Đây là cách phản ứng an toàn và được mong đợi nhất. Ví dụ, khi bị trêu về mái tóc mới, bạn có thể cười và nói: 「ちょっと失敗しちゃって〜」(Chotto shippai shichatte~ - "Tớ lỡ cắt hỏng mất rồi~").
2. Phản đòn thông minh (うまい返し - umai kaeshi): Đây là level cao hơn. Bạn đáp trả lại người trêu mình một cách hóm hỉnh.
   • A: 「その服、派手だね！」(Bộ đồ đó màu mè ghê!)
   • B: 「〇〇さんこそ、今日寝癖がすごいですよ！」(Anh/chị thì hơn gì, tóc tai hôm nay dựng đứng kia kìa!)
3. Tuyệt đối đừng im lặng hoặc tỏ ra tức giận: Nếu bạn làm vậy, người trêu sẽ cảm thấy bối rối. Họ sẽ nghĩ rằng mình đã đi quá giới hạn và làm bạn tổn thương. Không khí sẽ ngay lập tức chùng xuống. 🥶

✅ Kết Luận: "Trêu Yêu" Là Một Gia Vị Của Tình Thân

「いじる」 là một kỹ năng giao tiếp bậc cao, đòi hỏi sự thấu hiểu và khả năng 'đọc không khí' (空気を読む) tuyệt vời. Nó không phải là hành vi xấu, mà là một cách để người Nhật thể hiện sự gần gũi và phá vỡ những rào cản xã giao cứng nhắc.

Khi bạn có thể thoải mái 'ijiru' và được người khác 'ijiru' lại, đó là dấu hiệu cho thấy bạn không còn là một 'người ngoài' (ヨソ者) nữa, mà đã trở thành một phần thực sự của tập thể. Đó là một cột mốc đáng tự hào trên hành trình chinh phục văn hóa và ngôn ngữ Nhật Bản. ✨

Lần tới, nếu bị một người bạn Nhật trêu, đừng vội hoang mang. Hãy mỉm cười và tận hưởng cảm giác thân thuộc đó nhé!